Starożytne miary długości. Jak duża była świątynia Salomona?

Nie da się żyć bez mierzenia, ważenia i liczenia. Ktoś uważa, że da się?

Nie sądzę. Nie dało się nigdy żyć bez matematyki i ustalenia wzorców miar. Ludzie gotują, handlują, budują, wojują od początku. Nie ważne, czy nomad, chce wymienić skóry wielbłąda na garść soli, czy NASA kupić kawę do automatów, by pracownicy nie padli na nos ze zmęczenia, obliczając ile papieru toaletowego trzeba zabrać lecąc na Marsa.

Jakie jednostki miar były pierwsze?

Anatomiczne! Palec, stopa, łokieć – wyznaczały długości od tysiącleci. No tak ale długość stopy ponad dwumetrowego koszykarza jest inna niż długość stópki małej baletnicy. Kupiec i sprzedawca musieli się jakoś dogadać, jak długa jest ta stopa, czy łokieć,

Dzisiaj mamy metry, centymetry lub …cale, stopy itp. Wszystko ładnie policzone, a wzorzec takiego metra do niedawno umieszczano w miejscu publicznym, by każdy mógł sobie miarki skalibrować.

 

metr

Osiemnastowieczny wzorzec metr z Paryża
Źródło Wikipedia

 

Starożytni byli biegli w matematyce, handlu, architekturze. Mieli swoje wzorce miar. Najstarszy znany nam wzorzec łokcia pochodzi z Nippur. Ten miedziany pręt powstał około 4700 lat temu, by służyć mieszkańcom miasta i przyjezdnym kupcom, ułatwiając życie i prowadzenie biznesu.

1 łokieć w Nippur, w połowie III tyś p.n.e. miał długość 0,518 m. Był więc praktycznie równy łokciowi królewskiemu, jakiego używali w Egipcie, a który mierzył 0,525 m.

 

 

 

Wzorzec łokcia z Nippur Żródło Wikipedia

Wzorzec łokcia z Nippur
Żródło Wikipedia

 

 

Pręt z Nippur, nie był jednak miarą uniwersalną nawet w samej Mezopotamii. Wiemy, że w Lagasz, za panowania Gudei (2150 p.n.e.), mieście leżącym na południowy wschód od Nippur łokieć miał tylko 0,49 cm.

Łokieć, można tak powiedzieć, był przez tysiąclecia podstawową jednostką długości. Mała to być długość od stawu łokciowego do końca palca środkowego. Mniejsze jednostki to dłoń, palce, czego można się było domyślić.

Egipski łokieć mógł być królewski i mierzyć 0,525m, lub zwykły, zwany też krótkim o długości ledwie 0,445 m. Mniejsze od łokcia były pięść równa 0.107 m, a większy pręt o długości 45 m.

 

 

Grecki jednostki długości.

 

Tu podstawą jednostką była stopa (pous), której wielkość była różna, w różnych miastach np.

stopa attycka = 0,296,

stopa olimpijska = 0,320 m,

stopa pergamońska = 0,330.

 

Stopa dzieliła się na 4 palaste, a 1 palaste, był równy szerokości dłoni.

W Attyce

1 palaste = 0,074 m

1 palaste = 4 daktylos (palec)

1 daktylos = 0,0185m

 

Mieli też większe jednostki, jak chociażby łokieć, którego długość wahała się od 0,44 m do 0,525 m.

kalamos (trzcina) = 10 stop = 2,96 m

plethror (długość bruzdy, po wyoraniu której należało dać odpocząć wołowi) = 100 stop = 29.6 m

1 stadion = 600 stóp (pous) = 177,4 m

1 hippikon = 4 stadiony = 709,6 m

1 parasanga (jednostka przyjęta od Persów) = 30 stadionom = mniej więcej 5,5 km

 

 

Rzymskie jednostki długości.

 

Stopa nazywana jest tu pes i była podstawową jednostką miary długości. Dzielono ją na mniejsze jednostki.

Mieli więc:

pes (stopa) = 0,296 m

cubitus (łokieć przyjęty z Egiptu) = 0,44 m

gradus (krok) = 0,739 m

passus (podwójny krok) = 1,478 m

pertica (tyczka) = 2 passus = 2,956 m

actus (długość bruzdy wyoranej przez woły bez zatrzymania dla wypoczynku) = 24 passus = 35,47 m

milia (tysiąc kroków) = 1000 passus = 1478 m

Była też w Grecji jak i Rzymie większa jednostka, którą mierzono np. odległości między miastami. Był to tzw. dzień marszu, równy około 30 km. W Egipcie,  jednostką taką była tzw. szerokość rzeki, a wynosiła ona 10 km.

 

Po tych podstawowych informacjach sprawdźmy, czy świątynia Salomona robiłaby dziś wrażenie swoimi wymiarami.

„Takie zaś były wymiary, według których Salomon budował świątynię Bożą: długość sześćdziesiąt łokci – licząc łokieć dawnego wymiaru – szerokość dwadzieścia łokci. Przedsionek z przodu świątyni miał dwadzieścia łokci długości odpowiednio do szerokości świątyni, wysokości zaś dwadzieścia łokci; od wewnątrz wyłożył go szczerym złotem. „ 2 Kron 3,3-4

Autor wspomina tu o dawnej mierze łokcia. Nie bardzo wiemy o jaką wielkość mu chodziło, ale łokieć z biegiem czasu raczej skracał swoją długość, więc za podstawę wezmę łokieć królewski z Egiptu. Tak licząc mamy budynek o długości 31,5m, szerokości 10,5 m i tyle samo wysokości. Dzisiaj wielkością nie zrobiłby wrażenia, ale ilością złota jaką go udekorowano, na pewno.

Droga szabatowa, którą wolno było przejść pobożnemu człowiekowi, zgodnie z Prawem Mojżeszowym, to odległość równa tej podanej w Dz 1,12 „Wtedy powrócili do Jerozolimy z Góry, zwanej Oliwną, która leży w pobliżu Jerozolimy w odległości drogi na jeden sabat. ” Odległość ta to około 1 km. Około, bo zależy od którego punktu liczyć. Dla jednych to niecałe 900 m dla drugich nieco ponad 1100 m.

Jak daleko od faraona, chcieli Izraelici odejść na pustynię, by złożyć ofiary Bogu?

„A gdy usłuchają głosu twego, wtedy pójdziesz ty i starsi Izraela do króla egipskiego i powiecie mu: Pan, Bóg Hebrajczyków, objawił się nam. Chcemy więc odbyć trzydniową wędrówkę na pustynię, aby złożyć ofiarę Panu, Bogu naszemu „ Wyjścia 3,18

Chcieli oddalić się co najmniej, na odległość 90 km od granic Egiptu. No i tu wkraczam na ciekawy, ale wywołujący sporo emocji temat, gdzie była ta granica egipska w czasach Mojżesza, która góra, to ta, na szczycie której rozmawiał z Bogiem i dostał tablice z przykazaniami?

Beata

Podobne tematy:
O starożytnych pieniądzach O tym ile wart jest talent , czy warto szukać jednej drachmy i ile jest wart wdowi grosz.

Starożytne miary objętości. Ile wina było na weselu w Kanie?

Starożytne miary powierzchni.

 

 


Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę”.


 

 

12 komentarzy

  • Adam 6 listopada, 2014 at 10:01

    Z checia bym poczytal o faraonach i ich panstwie. BTW, bardzo ciekawe te artykuly! Dzieki! 🙂

  • Ola 25 października, 2016 at 11:29

    Miara łokcia egipskiego wynika z następującego równania:
    Pi – Fi^2=0,5235. Egipcjanie znali zasadę złotego podziału, która zawarta jest w piramidzie Cheopsa.

    • Podkop 28 października, 2016 at 04:19

      Taaa a to równanie zapisali 😉
      W twoim równaniu Pi to jak się domyślam miała być litera π.
      Fi2 w elektryce to oznaczenie wyłącznika rożnicowoprądowo dwumodułowego ale nie ma tam ptaszka. Jest też litera phi w grece zapisywana tak φ. Skoro wspomniałaś o złotym podziale to pewnie chodziło ci właśnie o φ.
      Wzięłaś coś nie do końca wiedząc co – zły zapis – zmieszałaś i masz gotową odpowiedź…
      Ech…

      • Ola - paleoastronats 28 października, 2016 at 05:41

        Użyłam skrótów ( phi greckie czyta się fi ), ale widać nie zrozumiałeś i nawet nie podjąłeś się sprawdzenia równania, ehh no cóż więc rozwinę równanie:
        π=3,14159
        φ=1,61803
        Miara egipska: 3,14159-1,61803^2= 3,16159-2,61802=0,52357

        • Podkop 28 października, 2016 at 07:15

          Olu, przeczytaj mój komentarz jeszcze raz bo jeżeli ktoś tu czegoś nie zrozumiał to ty.
          W grece i tym wzorze powinna być wpisana litera φ.
          Tak wiem jak się ją czyta 😉
          To, że starożytni znali złoty podział i liczbę π nie jest równoznaczne z tym, że przy ich pomocy obliczyli długość łokcia królewskiego w Egipcie.
          Wynik jest bardzo zbliżony ale nie równy.

          Używaj jednego nicku proszę.

      • ydk2 4 września, 2017 at 14:08

        Co do pisowni obecnie Fi (phi) przyjmuje się Ø (Ø) lub Φ (Φ), ale też φ (φ) i tu bajka co nauka to inne znaczenie. Nawet w matematyce może mieć różne znaczenie.

        Jednakże, tu mowa jednoznacznie o liczbie Fi nie funkcji, indukcji, czy średnicy.

        Poza tym wyłącznik to to nie czasami IΔn jak już? bo Fi tam jest, lecz w obliczeniach.

  • Gre 7 lutego, 2017 at 12:23

    Wysokość świątyni Salomona akurat chyba odpowiada wysokości falowców w Gdańsku (przeczytałam, że mają 32 m ). Jeśli ktoś mieszka w pobliżu, to może porównać. Wysokość 10 pięter. Fajnie, że możemy poznać starożytne miary długości.

  • Nina 20 kwietnia, 2017 at 15:33

    chętnie poczytam więcej na ten temat. czy możesz podać tytuł książki na podstawie której powstał artykuł?

    • Podkop 21 kwietnia, 2017 at 03:11

      Przykro mi, ale nie ma jednej książki, w której znajdziesz te informacje. Artykuł powstał na podstawie wielu książek i notatek własnych z zajęć .
      W języku polskim jedynie dla Grecji i Rzymu jest zbiorcze opracowanie miar w „Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu” pod red. Ewy Wipszyckiej.
      Dla Egiptu, Mezopotamii i innych starożytnych kultur takiego opracowania nie ma, a przynajmniej ja nic o nim nie wiem. Informacji o miarach musisz szukać w książkach mówiących o gospodarce i kulturze tych miejsc i czasów. Są niestety bardzo rozproszone.

  • Kasia 19 listopada, 2017 at 17:52

    Kaplica Sykstyńska została zbudowana wg. odczytanych we wczesnym renesansie rozmiarów świątyni Salomona. Miala być jej dokładnym odzwierciedleniem i pierwszym budynkiem wielkiego papieskiego, nigdy nie dokończonego, projektu zbudowania nowego Jerusalem w Rzymie.

    • Podkop 20 listopada, 2017 at 03:55

      Kasiu rozmiarów świątyni Salomona nie trzeba specjalnie szukać, są podane w Biblii.

      Ich wymiary nie są takie jak Kaplicy Sykstyńskiej, która zamyka się w 41m długości, 13,5 m szerokości i 21 m wysokości.

      Salomon budował świątynie według wzoru
      „Wreszcie Salomon zaczął budować dom Pański w Jerozolimie na górze Moria, która została wskazana jego ojcu Dawidowi, w miejscu, jakie przygotował Dawid na klepisku Ornana Jebusyty. Zaczął zaś budować drugiego dnia w drugim miesiącu, w czwartym roku swego panowania. Wymiary dla budowy domu Bożego, dane przez Salomona, były następujące: długość w mierze starożytnej sześćdziesiąt łokci, szerokość – dwadzieścia łokci. Sień, która była przed główną budowlą świątyni, miała na szerokość dziesięć, a na długość – stosownie do szerokości świątyni – dwadzieścia łokci, wysokość zaś jej – sto dwadzieścia łokci”. 2 Kronik 3,1-4

      To budynek o 30 m długości, 10 m szerokości; sień 5 m długości, 10 m szerokości i 60 m wysokości.

      Drugi opis podaje takie wymiary:
      „W czterysta osiemdziesiąt lat po wyjściu synów izraelskich z ziemi egipskiej, w czwartym roku a miesiącu drugim panowania Salomona nad Izraelem, w miesiącu Ziw, zaczął Salomon budować świątynię Panu. A świątynia, którą Salomon zaczął budować Panu, miała sześćdziesiąt łokci długości, dwadzieścia szerokości i trzydzieści wysokości. Przedsionek przed nawą główną świątyni miał dwadzieścia łokci długości wszerz świątyni i dziesięć łokci szerokości wzdłuż świątyni.” 1 Królewska 6,1-3

      Mamy tu 30 m długości, 10 m szerokości i 15 m wysokości. Dostajemy tu brakującą w poprzednim opisie informacje o wysokości głównej części świątyni – 15 m.

      Nawet jeżeli dodamy budynek główny i sień mamy inne wymiary niż kaplicy a są to 45 m długości, 10 m szerokości i wysokość zależnie od miejsca 15 m lub 60 m.

Komentarze trzymające się tematyki artykułów na Podkopie są publikowane niezależnie od tego, czy są pozytywne czy negatywne. Te zawierające wulgaryzmy, hejterskie, spamujące linkami niezwiązanymi z komentowaną treścią, nie są publikowane. Obrażanie innych komentujących, osoby wymienione w artykule lub mnie, autora Podkopu, zaowocuje blokadą konta.

Zostaw komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Translate »