Megality, to kamienie od tych ogromnych po całkiem nieduże, z których bez użycia zaprawy powstały obiekty fascynujące ludzi od tysiącleci. Nie tylko mają na nas magnetyczny wpływ, ale nadal są mocno zakorzenione w nas. Nie możemy oprzeć się chęci stawiania mniej lub bardziej obrobionych kamieni na sztorc, układania ich w kopczyki czy wieże. Ludzie robią to od tysiącleci po dziś dzień.

 

 

 

Prawdziwe megality są jednak stare. Miały powstawać od neolitu po brąz, co daje mniej więcej okres od … No i mamy problem. Każda epoka w archeologii to pewien skrót myślowy a jej datowanie jest różne dla poszczególnych kawałków ziemi.
Jakieś 20 lat temu dość powszechnie przyjmowano, że początek neolitu czyli osiadłego, rolniczego w sporej części stylu życia ludzi, miał swój punkt startowy w 7 tysiącleciu przed naszą erą na Bliskim Wschodzie. Dzisiaj obstawia się koniec 8 lub początek 9 tysiąclecia, a są i głosy, by przesuwać go jeszcze głębiej w historii ludzkości.
Wielkie budowle z kamienia miały powstawać gdzieś od 7 tysiąclecia, a moda na nie zapanować miała między 5 a 3 tysiącleciem, oczywiście przed naszą erą.
Znajdziecie owe kamienie na całym świecie z wyjątkiem Antarktydy i Australii. Tam – przynajmniej z tego co wiem – jak do tej pory ich nie odnaleziono.

 

W tytule nazwałam megality strażnikami tajemnicy, ponieważ tylko owe kamienie wiedzą tak naprawdę kiedy, kto, jak i dlaczego je pogrupował i poustawiał w fikuśne konstrukcje. Datowanie w archeologii ma swoje problemy o czym pisałam w serii poświęconej temu tematowi, pozwala jednak zwykle zamknąć badane miejsce w jakieś ramowe odległości na linii czasu. W przypadku megalitów mamy jednak wyjątkowo długi okres gdy je stawiano – 5-7 tysiącleci.
Do tych najstarszych kamiennych konstrukcji należy świątynia z Göbekli Tepe postawiona w 10 tysiącleciu p.n.e.

 

 

 

 

Nieco młodsze są megality z Izraela, o których pisałam na Podkopie Izraelskie megality zatopione 10 000 lat temu.

 

Izraelskie megality zatopione 10 000 lat temu

 

Kręgi w Stonehenge to nie jest miejsce, które mnie fascynuje, a nawet nie specjalnie za nim przepadam. Uważam, że cały szum wkoło tych megalitów jest mocno przesadzony. Nie są ani stare, ani wyjątkowe, ani zachowane w stanie pierwotnym – a to dla mnie duży minus. Moim zdaniem wszelkie rekonstrukcje powinny być ograniczone do minimum. Jeżeli już chcemy pokazać jak to wyglądało za dni świetności, to lepiej zbudować mniejszą makietę lub replikę 1:1, niż majstrować przy zabytku. Przez czyjąś wizję, nadmierne ambicje i zapał do naprawiania zepsutego, możemy skrzywić prawdziwy obraz budowli, zabytku, a przy okazji zatrzeć ślady, które ktoś badając to miejsce przegapił, zignorował lub nie miał możliwości technicznych, by je przebadać.
Same kamienie ustawione w krąg, w Stonehenge, które podziwiają dzisiaj turyści to właśnie efekt takich rekonstrukcji przy użyciu ciężkiego sprzętu.
Zerknijcie tu i tu.

 

Wśród megalitów wyróżniamy kilka typów budowli/konstrukcji.
Podstawowe to:

menhir – kamień postawiony na sztorc, pojedynczy lub w grupach jak aleja z Carnac;
dolmen – 2-4 kamienie postawione pionowo, a na nich położony głaz lub duży płaski kamień; są uważane za grobowce;
kromlech – kamienny krąg.

 

Równie ciekawe są:

tolosy – rodzaj kamiennego grobowca zasypanego po ustawieniu kamieni ziemią;
nuragi – kamienne wieże z Sardynii;
mury cyklopowe – zbudowane z ogromnych kamieni pasujących do siebie tak ściśle, że nawet dzisiaj  nie można w nie wcisnąć kartki papieru;
tak zwane groby gigantów – to ciekawy typ budowli megalitycznych obrosłych legendami o olbrzymich ludziach i starej zaginionej cywilizacji.

 

W jakim celu wznoszono te kamienne budowle nie wiemy. Tylko grobowce mają jasne przeznaczenie, chociaż niekoniecznie wszystko za grobowce uznane dzisiaj faktycznie nimi było. Reszta tych kamiennych konstrukcji to zagadka.

Część jest uznawana za swego rodzaju kalendarze, obserwatoria astronomiczne, jak obiekt z Gezer.

 

Gezer – miasto wiano córki faraona

 

Przeznaczenia konstrukcji takich jak aleja kamienna z Carnac nie umiemy rozgryźć.

 

 

 

 

 

 

Dla mnie bardzo ciekawym miejscem związanym z megalitami jest Malta i dziwne pocięte kamienie nazywane grooves. Ślady cięcia są dosyć niezwykłe, mają sporo wspólnego z tymi jakie pozostawiają dzisiejsze maszyny. Ot jedna z zagadek jaką pozostawili nam starożytni.

 

Megality występują także w Biblii.

Kopiec zbudował Jakub a przeczytacie o tym w Rodzaju 31,46-48

 

 

„I rzekł Jakub do krewnych swoich: Nazbierajcie kamieni. I nazbierali kamieni, i ułożyli z nich kopiec, a potem na tym kopcu urządzili ucztę. Laban nazwał go Jegar Sahaduta, a Jakub nazwał go Galed. Potem rzekł Laban: Ten kopiec niech będzie dzisiaj świadectwem zgody między mną a między tobą. Dlatego nazwał go Galed ?”

 

 

Kamienny pomnik na pamiątkę spotkania z Bogiem postawił Jakub w Betel – Rodzaju 35,11-16

 

 

„Potem rzekł do niego Bóg: Jam jest Bóg Wszechmogący! Rozradzaj się i rozmnażaj się. Od ciebie pochodzić będzie naród, a nawet mnóstwo narodów, i królowie wywodzić się będą od ciebie. A ziemię, którą dałem Abrahamowi i Izaakowi, dam tobie, i potomstwu twemu po tobie dam tę ziemię. I odszedł Bóg od niego w górę z miejsca, gdzie z nim rozmawiał. Jakub zaś postawił pomnik na tym miejscu, gdzie Bóg z nim rozmawiał, pomnik kamienny, i wylał nań ofiarę z płynów, i polał go oliwą. Miejsce, gdzie Bóg z nim rozmawiał, nazwał Jakub Betel. Potem wyruszyli z Betelu i gdy mieli jeszcze kawałek drogi do Efraty, Rachela poczęła rodzić, a miała ciężki poród. „

 

 

Ołtarz to budowla megalityczna z nieciosanych kamieni – Wyjścia 20,25

 

 

„A jeśli postawisz mi ołtarz kamienny, nie stawiaj go z kamieni ociosanych, bo gdy obrobisz je swoim dłutem, zbezcześcisz go.„

 

W sumie nigdy nie przestaliśmy stawiać megalitów, tak samo jak nie przestały nas fascynować te kamienne konstrukcje. Ileż współczesnych pomników to menhiry. Kamienne kręgi także dzisiaj bywają budowane, a ich przeznaczenie bywa czasem przedziwne. Chce się powiedzieć, że konstrukcje te mają moc. Niekoniecznie magiczną, raczej rozumianą jako siła przetrwania.

 

Beata

 

---

Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę” 🙂

---